Formacja zakonna opiera się na osobistym spotkaniu z Bogiem. U jej początku leży Boże wezwanie i decyzja każdej osoby, by podążać, zgodnie z charyzmatem danego zakonu, śladami Chrystusa jako Jego uczennica uległa działaniu Ducha Świętego. (Cor orans 221)
Formacja osoby konsekrowanej jest drogą, która ma prowadzić ku upodobnieniu do Pana Jezusa i przyswojeniu sobie Jego uczuć w całkowitym ofiarowaniu się Ojcu. Jest to proces, który nigdy się nie kończy i którego celem jest ogarnięcie całej osoby w jej głębi tak, aby wszystkie jej postawy i działania ujawniały pełną i radosną przynależność do Chrystusa, a to wymaga nieustannego nawracania się do Boga. Proces ten zmierza do uformowania serca, umysłu i życia, ułatwiając integrację wymiarów: ludzkiego, kulturowego i duchowego, (..) prowadzi do stanu harmonijnej komunii z Bogiem i z siostrami w atmosferze milczenia chronionego przeżywaną na co dzień klauzurą. (VDQ 13)
Formacja dokonuje się w życiu codziennym przez modlitwę i pracę, przez relacje wewnętrzne i zewnętrzne w stosunku do wspólnoty, a także przez związek ze środowiskiem, w którym żyją siostry.
Droga życia świętych zakonu: Franciszka, Klary i Elżbiety są dobrym wzorem życia i formacji, zmierzającej do osiągnięcia doskonałej postawy Chrystusa i wiernego trwania w misyjnym sercu Kościoła.
Aspirantura
Aspirantura, to pierwsze poznanie klasztoru przez kandydatkę oraz kandydatki przez wspólnotę klasztoru. Aspirat składa się z serii kontaktów i dłuższych pobytów kandydatki we wspólnocie. Aspirantura powinna trwać minimum dwanaście miesięcy. Może zostać przedłużona zależnie od potrzeby, ale nie ponad dwa lata. Podczas aspirantury kandydatki powinny wzrastać i dojrzewać, aż do definitywnej decyzji podjęcia życia zakonnego w określonym klasztorze.
Postulat
Postulat jest etapem formacji w klauzurze zakonnej, trwający od roku do dwóch lat, którego celem jest rozeznanie powołania i motywacji. Postulantka stopniowo przechodzi od rodziny i świeckiego sposobu życia do życia we wspólnocie kontemplacyjnej, poznaje zakonne życie i obowiązki, aby jej wybór był w pełni wolny, świadomy i odpowiedzialny.
Nowicjat
Dwuletni nowicjat jest okresem, w którym nowicjuszka rozpoczyna życie zakonne dokonując pogłębionego rozeznania powołania i pogłębiając osobistą decyzję naśladowania Chrystusa w Kościele i w dzisiejszym świecie, zgodnie z określonym charyzmatem, i jako swoją drogę codziennej miłosnej odpowiedzi na miłość Boga.
Juniorat
Juniorat, a inaczej profesja czasowa, to czas między pierwszymi ślubami, którymi kończy się nowicjat, a ślubami wieczystymi. Profesja czasowa będzie składana na trzy lata i odnawiana co roku, aż do zakończenia pięciu lat i aż do dopełnienia minimum dziewięciu lat formacji początkowej.
Celem junioratu jest sprawdzenie zdolności profeski czasowej do odnalezienia własnej równowagi pomiędzy rożnymi wymiarami życia zakonnego kontemplacyjnego ( takimi jak: modlitwa, praca, relacje siostrzane, etc…). Profeska czasowa będzie się starać o stworzenie osobistej syntezy charyzmatu wcielając go w rożne sytuacje życia codziennego. Profeska czasowa doświadcza życia konsekracją, zgodnie z duchem i misją Zakonu.
Formacja Ciągła (Permanentna)
Wraz ze złożeniem ślubów uroczystych, będących wolną i definitywną odpowiedzią na wezwanie Ducha Świętego, mniszka staje się pełnoprawnym członkiem wspólnoty klasztoru i uczestniczy w jego dobrach duchowych i doczesnych i kontynuuje swoją formację. Bowiem formacja jest ciągłym procesem wzrostu i nawrócenia, poprzez radykalne życie Ewangelią Świętą, które ogarnia całą osobę mniszki, w wymiarze ludzkim, chrześcijańskim i zakonnym, tak, że jej życie staje się proroctwem.
Charyzmat Mniszek Bernardynek zawiera się w życiu apostolskim, które jest wyrażane przez kontemplację, i przeżywane w duchu Ojca i mistrza Zakonu św. Franciszka z Asyżu. Duchowa spuścizna Biedaczyny z Asyżu, z jego radykalizmem wiary i jego entuzjazmem miłości do Chrystusa (chrystocentryzm), jest fundamentem życia Sióstr Bernardynek.
Pociągnięte przykładem Serafickiego Ojca Siostry Bernardynki pragną iść za Jezusem Chrystusem i naśladować Go w jego sposobie życia, a zwłaszcza w życiu modlitwy, posłuszeństwa, ubóstwa, czystości i pokory, a przez całkowitą miłość wyrażać Mu niepodzielną oblubieńczą miłość Kościoła, Jego mistycznej Oblubienicy (Konstytucje Generalne Mniszek Trzeciego Zakonu Regularnego świętego Franciszka, pkt. 5, 6, 8, w: Dokumenty Prawne Mniszek Trzeciego Zakonu Regularnego świętego Franciszka z Asyżu, Kraków 2000, s. 28-29).
Nasze apostolstwo, życie wiary i posługa wypływa z tego samego źródła, z którego czerpał nasz Ojciec św. Franciszek, to jest z Ewangelii i kontemplacji. Poświęcamy się życiu kontemplacyjnemu, aby za wzorem św. Franciszka:
– szczerym i czystym sercem stale uwielbiać Trójjedynego Boga: Ojca wszechmogącego, miłosiernego Zbawiciela, odwieczną Miłość – w modlitwie liturgicznej i indywidualnej oraz w trudzie codziennej pracy;
– poznawać i rozważać tajemnice Jezusa Chrystusa – Wcielonego Słowa Bożego, a szczególnie tajemnice Żłóbka i Krzyża oraz Eucharystii, która jest centrum i szczytem duchowego życia mniszego i najcenniejszym skarbem naszego duchowego dziedzictwa;
– oddawać się wielkodusznie praktyce pokuty w odosobnieniu i milczeniu;
– żyjąc w siostrzanej wspólnocie, oddzielone od świata klauzurą, pielęgnować szczerze jedność w wierze i miłości;
– błagać o łaski dla braci w świecie i ich zbawienie.