HISTORIA FEDERACJI SIÓSTR BERNARDYNEK W POLSCE
Powstanie Federacji
Federacja Sióstr Bernardynek w Polsce została powołana do życia 28 października 1959 roku, dekretem ks. Prymasa Stefana kard. Wyszyńskiego, na mocy otrzymanych od papieża Piusa XII specjalnych uprawnień. Na podstawie tego dekretu, zatwierdzono Statut Federacji na okres siedmiu lat. Asystentem Federacji został mianowany ks. bp Jan Jaroszewicz, ówczesny sufragan kielecki. Za patronkę powstałej Federacji, Siostry Bernardynki obrały Najświętszą Maryję Pannę Niepokalanie Poczętą.
Początkowo Federację tworzyło sześć klasztorów: Brzeziny, Święta Katarzyna k/Bodzentyna, Chęciny, Łowicz, Wieluń i Zakliczyn. 16 grudnia 1959 roku dołączył klasztor w Łodzi, w 1966 roku, klasztor krakowski, a w roku 1984 klasztor w Warcie.
W 2018 roku, po wejściu w życie instrukcji Cor Orans, regulującej życie mniszek, wprowadzone zostały nowe normy dla żeńskich zgromadzeń kontemplacyjnych, zobowiązujące wszystkie klasztory do połączenia w federację. W oparciu o powyższe ustalenia, akces przynależności do Federacji Sióstr Bernardynek złożyły dwa klasztory: Klasztor na Litwie i Białorusi.
KLASZTORY NALEŻĄCE DO FEDERACJI |
ROK PRZYSTĄPIENIA DO FEDERACJI |
|---|---|
| Klasztor Sióstr Bernardynek w Brzezinach
Ul. Kościuszki 1, 97-100 Brzeziny |
1959 |
| Klasztor Sióstr Bernardynek w Chęcinach
Ul. Małogoska 11, 26-060 Chęciny |
1959 |
| Klasztor Sióstr Bernardynek w Krakowie
Ul. Poselska 21, 31-002 Kraków |
1966 |
| Klasztor Sióstr Bernardynek w Łowiczu
Al. Sienkiewicza 15, 99-400 Łowicz |
1959 |
| Klasztor Sióstr Bernardynek w Łodzi
Ul. Rudzka 55/57, 93-423 Łódź |
1959 |
| Klasztor Sióstr Bernardynek w Św. Katarzynie
Ul. Kielecka 2, 26-010 Bodzentyn |
1959 |
| Klasztor Sióstr Bernardynek w Warcie
Ul. Klasztorna 7, 98-290 Warta |
1984 |
| Klasztor Sióstr Bernardynek w Wieluniu
Ul. Krakowskie Przedmieście 1, 98-300 Wieluń |
1959 |
| Klasztor Sióstr Bernardynek w Zakliczynie
Kończyska 5, 32-840 Zakliczyn n/Dunajcem |
1959 |
| Klasztor Sióstr Bernardynek w Słonimiu na Białorusi
Ul. J. Kupały 40a, 231899 Słonim, Grodzieński obw. Białoruś |
2019 |
| Klasztor Sióstr Bernardynek w Rudaminie na Litwie
Parko 7, Rudamina, VILNIAUS R, LT 13245 LITWA |
2019 |
Cel i zadania Federacji
Utworzenie Federacji było odpowiedzią na życzenie Kościoła wyrażone przez papieża Piusa XII w konstytucji „Sponsa Christi” i w dekrecie Soboru Watykańskiego II „Perfectae caritatis”.
Zgodnie z wytycznymi zamieszczonymi w instrukcji o życiu kontemplacyjnym i klauzurze mniszek „Verbi Sponsa”, wydanej w 1999 roku przez Kongregację Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego, federacja pełni rolę koordynującą między klasztorami i stanowi formę pomocy i wsparcia.
Celem Federacji łączącej wspólnoty o jednej duchowości i tradycji, jest troska o życie kontemplacyjne klasztorów, które ją tworzą. Zachowując zasady franciszkańskiego charyzmatu, służy umacnianiu zakonnych więzi, wzajemnej pomocy i duchowemu rozwojowi poprzez współdziałanie w pełniejszym realizowaniu ideału życia kontemplacyjnego.
Władze i organizacja Federacji
Federacji przewodniczy Prezeska wybierana przez Kapitułę wyborczą składającą się z przełożonych bądź delegatek wszystkich klasztorów, na sześcioletnią kadencję. W skład zarządu Federacji wchodzą dwie Radne, powołana zostaje również sekretarka Federacji. Funkcję doradczą sprawuje Asystent Federacji.
Nowa instrukcja Cor Orans wprowadza w tym zakresie pewne modyfikacje.
W 1959 roku, pierwszym Asystentem Federacji został mianowany Ks. bp Jan Jaroszewicz, ówczesny sufragan kielecki. Pełnił funkcję przez 9 lat, do 1968 roku, kiedy to Asystentem Federacji na kolejne 4 lata (1968-1992) został biskup pomocniczy diecezji częstochowskiej Ks. bp Tadeusz Szwagrzyk. Następnie w latach 1993-2011 funkcję sprawował O. Andrzej Pabin OFM, a 8-go lutego 2011 roku, nowym asystentem został mianowany O. dr Tytus Fułat OFM i pełni to zadanie do dnia dzisiejszego.
| ASYSTENT FEDERACJI SIÓSTR BERNARDYNEK |
OKRES PEŁNIENIA FUNKCJI |
|---|---|
| Ks. Bp Jan Jaroszewicz – sufragan kielecki | 1959 – 1968 |
| Ks. Bp Tadeusz Szwagrzyk – biskup pomocniczy diecezji częstochowskiej | 1968 – 1992 |
| O. Andrzej Pabin – OFM | 1993 – 2011 |
| O. dr Tytus Fułat – OFM | 2011 – nadal |
Podczas pierwszej kapituły wyborczej, która odbyła się 29 grudnia 1959 roku, prezeską Federacji została wybrana M. Kazimiera Kret – przełożona klasztoru w Łowiczu. Pełniła tę funkcję przez 24 lata, do 2-go grudnia 1981 roku. Jej następczynią została M. Ludwika Przyborowska – przełożona klasztoru w Krakowie, która urząd prezeski sprawowała również przez 24 lata – do 7-go września 2005 roku. W tym dniu funkcję prezeski przejęła S. Katarzyna Walasik, również z klasztoru krakowskiego i pełniła ją do 6 września 2011 roku. Kolejną prezeską została M. Łucja Siejka – przełożona z Łowicza, która na urzędzie pozostawała przez jedną kadencję, czyli sześć lat.
Obecnie, od 21 września 2017 roku, posługę prezeski sprawuje M. Weronika Węgrzyn przełożona klasztoru w Zakliczynie.
| PREZESKA FEDERACJI SIÓSTR BERNARDYNEK |
OKRES PEŁNIENIA FUNKCJI |
|---|---|
|
M. Kazimiera Kret – Łowicz |
1959 – 1981 |
|
M. Ludwika Przyborowska – Kraków |
1981 – 2005 |
| S. Katarzyna Walasik – Kraków | 2005 – 2011 |
| M. Łucja Siejka – Łowicz | 2011 – 2017 |
| M. Weronika Węgrzyn – Zakliczyn | 2017 – nadal |
Na przestrzeni lat – po Soborze Watykańskim II – dokonano zmian w Konstytucjach Generalnych i w Statucie, by dostosować je do wymogów czasu. Na nowo opracowano Zwyczajnik oraz ceremoniarze zakonne. Został również opracowany projekt formacji początkowej i zredagowany modlitewnik oraz podręcznik formacji.
W 1997 roku, o. Herbert Schneider, delegat Generała Zakonu Braci Mniejszych do spraw mniszek franciszkańskich, napisał duchowy Komentarz do Konstytucji Mniszek III Zakonu św. Franciszka z Asyżu.
W maju 2018 roku Stolica Apostolska opublikowała instrukcję „Cor Orans”, która zawiera normy stosowania konstytucji apostolskiej „Vultum Dei quarere”, dotyczącej życia zakonnic kontemplacyjnych.
Dokument wydała z polecenia papieża Kongregacja ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego. Sekretarz Kongregacji, abp José Rodríguez Carballo OFM, prezentując instrukcję „Cor Orans”, zaznaczył, że każdy klasztor mniszek posiada autonomię prawną.
Działalność Federacji
Federacja Sióstr Bernardynek współpracuje z Konferencją Przełożonych Żeńskich Klasztorów Kontemplacyjnych w Polsce, uczestnicząc w organizowanych co 3 lata Zebraniach Plenarnych, których celem jest wspólne spojrzenie na życie kontemplacyjne we wspólnotach oraz rozwój zgromadzeń.
Do stałych inicjatyw Federacji należy m.in. organizowanie spotkań formacyjnych, jak również warsztatów dla różnych grup sióstr: mistrzyń, przełożonych:
- 2016 rok – w Kalwarii Zebrzydowskiej
- 2017 rok – w Kalwarii Zebrzydowskiej
- 2018 rok – Warsztaty w Lubaszowej – temat wiodący: Gniew – siła niszcząca, czy budująca – uczestniczyło 23 siostry
W ramach Federacji zostało zorganizowane w Krakowie dokształcanie profesek czasowych. Trzyletnie studium odbyło się w latach: 1970-1973, 1980-1983, 1986-1989, 1997-2000, 2006-2009. Do uczestnictwa zaproszono siostry klauzurowe z innych zakonów. W zajęciach wzięły udział siostry Klaryski, klaryski od Wieczystej Adoracji, Wizytki, Kapucynki. Wykłady prowadzili Bernardyni oraz Franciszkanie Konwentualni.
Dzięki staraniom Federacji kilka sióstr korzystało z przyuczania w zakresie haftu artystycznego i maszynowego oraz szycia szat i paramentów liturgicznych.
Federacja Sióstr Bernardynek wydaje swój Biuletyn wychodzący 1 raz w roku.